Күчмә халык

К?чм? халык

Андрей Тихомиров

Халыклар х?р?к?тен? халык саныны? ?сеше ??м климатны? ?зг?р?е зур йогынты ясый. Я?а ??м я?а кешел?рне? ирт?ме-со?мы барлыкка кил?е ?леге территорияне? ресурсларын кимет? ??м к?пл?рне яш?? урыны эзл?п, туфрактан т?шерерг? м??б?р ит?. Кешел?р башка урыннарга к?ченг?нн?р, ч?нки климат салкынрак яки корырак булган. М?с?л?н, кайбер галимн?р, аерым алганда, Вернер Штейн фикеренч?, бик борынгы заманнарда шумерлар Месопотамияг? ?з?к Азияд?н килг?нн?р.

Андрей Тихомиров

К?чм? халык

Якынча 4 ме? ел элек ?инд-Европа кабил?л?ре, яки ул вакытта ?ле арийлар, х?зерге К?ньяк Россияд? туган ?ирл?рен ташлап китк?нн?р.

Аларны? кайберл?ре к?ньякка, х?зерге Иран чикл?ренд?ге ?ирл?рг? ??м аннан ?индстанга таба х?р?к?т ит?. Башкалар Анатолияг? (х?зерге Т?ркия территориясе,» Анатолия«, т?рекч?» Анталия«, грек с?зе восток с?зенн?н килеп чыккан, бу Кече Азия территориясе Грецияд?н к?нчыгышта урнашкан), шулай ук у?дырышлы ярымай зонасына к?ченг?нн?р. Урта Азияне? бозлавык ??м су басу чорында, Урта ди?гезг? кад?р, бернич? ме? ел д?вамында эрег?н сулар бел?н борынгы цивилизациял?р барлыкка кил? ?чен и? яраклы урын Якын К?нчыгыш, «у?дырышлы ярымай»?ирл?ре булган. Л?кин безне? эрага кад?р IVIII ме?ьеллыкка монда инде тыгыз була, ?ирд? ?ылыну башлануга оазис районнары тарая. Шулай ук комлы ч?лл?рг? ??м к?чм? халыклар ?чен ?л?нле ч?лл?рг? ?верелеп тараялар. Бу вакытка ?з?к Азия бозларны? эре?е н?ти??л?ренн?н ген? т?гел, ? инде монда ?л?н ?с?. Евразия континенты уртасында утыру элементлары булган к?чм? державаларны? барлыкка кил?е ??м ?сеше ?чен искиткеч шартлар барлыкка кил?. Безне? эрага кад?р III ме?ьеллыктан безне? эрага кад?р VII гасырга кад?р халыкларны? Якын К?нчыгыштан ?з?к Азияг?, ?индстанга к?чен?е дулкыннар бел?н бара. К?ньяк Уралда (Чил?бе ??м Ырымбур ?лк?л?ре, Башкортостан, Т?ньяк Казахстан) и? билгеле торак пункт Аркаим м?д?нияте (Чил?бе ?лк?сенд? Аркаим буенча) исеме алган дист?л?г?н охшаш борынгылык ??йк?лл?рен ?з эчен? алган атаклы археологик м?д?ният урнашкан. Ырымбур ?лк?сенд? мондый торак Аландск поселогы янында табылган, исеме сармат чыгышлы иран телле алан кабил?л?рен? барып тоташа, Кавказ аланы (Иске русча ясы) осетиннарны? ата – бабалары.

Аркаим диаметры 180 метрлы Гигант т?г?рм?чт?н тора, аны? ике т?г?р?к ку?тле диварлары бар: тышкы ??м эчке. Бигр?к т? биш метр калынлыктагы тышкы стена, туфрактан т?зелг?н ??м эчке галереясы бар. Тышкы яктан стена тир?ли тир?н чокыр казыла.