Плошча Перамогі

 – Смачная y вас сьлiвовiчка, дзядзька. Але больш ня буду. Інакш ногi заплятуцца. Прасралi мы вайну. Разьбiлi нас ушчэнт каля Чорнае Скалы».

Палясоyшчык пераглянуyся з жонкай.

«Што, не такой весткi чакалi? – Лёксу раптам раззлавалi iхныя простыя, мiрныя твары. – Верылi y перамогу? Думалi, усё будзе як у песьнi? Кароль сабраyся на вайну, ля-ля, ля-ля, ля-ля… А яно вось як выйшла! Добра песенька пачалася, ды блага скончылася! Бяз ног з прагнiлай галавой!»

Палясоyшчык паглядзеy на яго з пагардай. Але Лёксу было yжо yсё роyна.

«Так, дзядзька! – грымнуy ён па стале кулаком, але атрымалася неяк цiха, толькi вiдэлец у талерцы дзьвякнуy. – Усiх паклалi. І Станю-пекара, i Жардзiну Людвiга, i Ганса-драчылу. І Жабу, i Рудога, i Вiскарыка… Гэта толькi з тых, з кiм я затаварышаваyся. А я – жывы! І нi y чым не вiнаваты! У чым мая вiна? Што мяне кароль паслаy вестуном? Дык гэта ня я прасiyся! Гэта Яго Вялiкасьць у мяне пальцам тыцнулi! Давай на каня, Лёкса! Ты цяпер вястун! Ганi дамоy i раскажы, як я, Вялiкасьць, па-вялiкаму абасраyся!»

Жалейка за акном сьцiхла.

Лёкса рукамi выграб грыбочкi, набiy iмi рот, выцер аб мундзiр пальцы, навалiyся на стол грудзьмi. Сям’я палясоyшчыка глядзела на яго, не мiргаючы.

«Хутка… Хутка… – спадылба паглядзеy на iх Лёкса. – Хутка пацягнуцца па дарогах вазы зь мерцьвякамi… Марудныя, рыпучыя, жалобныя вазы… Каралю трэба тыдзень, каб дабрацца дамоy… А за вазамi – сьлед у пыле… Бо з вазоy вада капае… Капае i ня сохне! Добра прыдумана, а? Мерцьвякоy лёдам абкласьцi, як рыбу! Чакаюць ужо маткi сыноy ды мужоy! Зваляць iх на плошчы y кучу – тры днi будзе енк i плач стаяць на yвесь горад! А хто ня з гораду – дык на такiх i лёду шкада! Дазволiлi басурманы палову нашых забраць.

А палова там засталася. Будзем цяпер плацiць данiну, ня будзе на сталах нi мяса, нi хлеба, нi пiва! Так што ежце, пакуль кароль не вярнуyся! І прыпасы рабiць не забывайцеся!»

Лёкса зарагатаy.

«Вось я жару – i мне ня сорамна! Бо я жывы! І ня трэба на мяне так глядзець! Радавацца трэба! Чаго ня радуецеся? Што, думаеце, Мiху свайго дачакацца? Дачакаецеся! Вось толькi цi пазнаеце! Як бы з Цыцыкам не пераблытаць!»

Лёкса наткнуyся позiркам на Веранiку i yмомант працьверазеy.

«Добра, дзядзька… – сказаy ён. – Добра, цётка. Дзякую вам за абед. І вам, паненка. Нешта стукнула y галаву… Пайду я. Мяне y палацы чакаюць…»

Ён падняyся – i толькi тады зразумеy, што забыyся стрэльбу y двары. Кiнуyся туды – але было yжо позна. Грымнуy стрэл.