Қарт кісінің құпиясы

?арт кiсiнi? ??пиясы

?ани Бейсен ?аламгер

Б?л кiтапта?ы о?и?а 1951 – 1954жылдары бол?ан. Латвия т?бiндегi со?ыс кезiндегi ?аза? солдатыны? басынан ?ткен о?и?а.

?ани ?аламгер

?арт кiсiнi? ??пиясы

?ани ?лихан

Бол?ан о?и?а желiсiмен

– ?мiр бойы ?кiнiп келемiн, – деп ??гiмесiн бастады ?ырман басында жат?ан ?арт кiсi. Сонау 1997жылы бидай басына бар?анда?ы бейтаныс ?арияны? ??гiмесi осылай басталды. Жас баламын, д?рет алу?а ??ман?а суын жылытып беремiн, тама? алдынан ?олына су ??ямын, барынша сыйлап "Сiз отыра берi?iз, мен ?зiм шы?ып ?арайлап келемiн" деп алдына т?се бердiм.

Т?спей ?айтемiн, жасы жетпiске таяп ?ал?ан ?арт кiсi к?нi бойы т?нжырап ж?редi. ?з ?зiмен к?бiрлеп ??гiмелесiп ?ойып, ?аба?ы бiр ашылмайды. Алып денелi ата к?дiмгiдей салма?ты да зiлдi с?йлейдi. С?зi де ?ткiр, к?зi де ?ткiр. Бiр ?ара?анда с?сты к?рiнгенiмен т?с ?айта тез тiл табысып кеттiм. Ата ендi ашылып с?йлей бастады. Ананы – мынаны айтып ?алжы?дай бастады. К?н кешкiре ?лгi атаны? к?зiнен м?? кетiп, ж?зiне к?лкi ?йiрiле бастады.

Сонда ?ана ашы? ??гiмеге к?шiп:

– Балам маманды?ы? бар ма? – деп с?рады.

– Жо? ата- дедiм .

Онан ?рi мазаламады. Заманны? менi? т?сымда ?урап кеткенiн айтып налы?ан болды. Бiра? осы ал?ау – дал?ау заман кетiп, жа?сы ?мiр с?ретiнiмiздi айта келе:

– Сонда ?ай маманды? иесiн та?даушы едi?, егер м?мкiндiгi? болса? – деп с?рады. ?рине, мен журналист бол?ым келетiнiн, бiра? о?у?а т?се алма?анымды, ал мына кiтапты ?шiншi ?айтара о?ып жат?анымды айтып ?олымда ж?рген "Бес ?асыр жырлайды" деген кiтапты к?рсеттiм.

– Ала?дама балам, ?лi жассы?. Биыл болмаса келесi жыл т?серсi?, талабы? болса тау?а шы?асы?, жетiстiктерге жетесi?, – деп бiр ?айырды.

Мен болсам ендi ма?ан о?уды? керегi жо?ты?ын, себебi, ?йленiп ?ой?анымды айттым. "?йленiп ?ой?ам" деген с?зiме жалт б?рыл?ан ?арт кiсi:

– Бала? бар ма? – деп с?рады. Мен балам жо? екенiн, ?йленгенiме ?лi бiр ай да бола ?ойма?анын айттым.

??гiме осылай ?рбiдi. ?рбiгенде ?андай с?з.

С?зге жал?асып атаны? с?зiн ?нсiз отырып ты?дай бердiм.

"Мен ?скерге кеткенде 1951 жылды? к?ктемi едi. Ол кезде ?скерде болу ?азiргiдей, белгiленген екi жыл емес, кемi ?ш жыл, тiптi бес жылдап ж?рiп ?айт?андар болды. Мен сол кеткеннен мол кетiп, т?рт жыл ж?рiп ?айттым. Балты? жа?алауында?ы жа?а ашыл?ан ?скери б?лiмшеде болдым. Б?л ?азiргi Латвия республикасы" деп барып бiр – а? то?тады. "?скерге келуiм сол екен, он ша?ты жiгiттi ?ш ай о?у?а жiбердi.