Беш болали йигитча

To�plangan bir xurjun pul ham yetmaydi. Hatto yomon ko�rgan kishisi Meli baqqoldan qarz olib bo�lsa ham zambarak sotib olmoqchi bo�ladi. O�ris xola Yurtning boshiga og�ir kun tushganda yetimxonaga tushgan bolalarning boshini silaydi.

«Besh bolali yigitcha» romaniniig asosida Orifjon ukalari va do�stlarining hayoti turadi. Orifjon bo�lsa hamisha to�g�ri yo�ldan yuravermaydi. U ba’zan adolatni qaror toptirish uchun xatolarga ham yo�l qo�yadi. Ukasi Sultonni izlab ko�pgina qiyinchiliklarni boshidan o�tkazadi.

Kichik singlisi o�lim to�shagida yotganida unga u-bu olib kelish uchun chayqov bozorida tuflisini sotmoqchi bo�ladi. Hatto birovlarning qovunini o�g�irlab bo�lsa ham, ukasining ko�nglini olmoqchi bo�ladi. Bola baribir bola-da! U doimo adolat bo�lishini istaydi va adolat qidiradi. Lekin turmush murakkab. Turmushning murakkabligini osongina anglab olish ham qiyin. Shu jihatdan romandagi «Sarsonlik-Sargardonlik» bobi o�zining hayotiyligi, tasvirning tiniqligi bilan alohida ajralib turadi.

Xudoyberdi To�xtaboyevning «Besh bolali yigitcha» romani adibning ilgarigi asarlaridan ba’zi bir jihatlari bilan farq qiladi. Bu birinchi navbatda yozuvchi ijodida hayotiy voqealarning yana ham boyiganligi va kuchayganligida ko�rinadi. Agar adibning avvalgi romanlarida sehrli qalpoqcha yordami bilan ezgulikni qaror toptirish yo�lida harakat qiladigan beg�ubor Hoshimjon bilan tanishgan bo�lsak, bu asari orqali og�ir urush yillarida hayotning qiyinchiliklarini kattalar bilan bab-baravar tortgan, ammo yaxshi kishilar ta’sirida tarbiya topgan, adolatparvar, ezgulikni qaror toptirish yo�lida tinib-tinchimaydigan Orifjon va uning do�stlari obrazlari bilan do�stlashib qolamiz.

Mana shu tariqa adib o�z kitobxonlarini Ikkinchi jahon urushi yillari erta-yu kech tinimsiz mehnat qilib, g�alabani tezlatishga munosib hissasini qo�shgan xalqimizning buyuk bardoshi va mislsiz matonati bilan tanishtiradi.

В В В В Pirmat SHERMUHAMEDOV,

В В В В filologiya fanlari doktori

OPAJONIM BOR EDI…

Birinchi qism

CHAQIRIQ QOG�OZI

Meni qishlog�imizdagi jamiki o�g�il bolalar yomon ko�rishadi, shuning uchun ham menga «besh bolali» deb laqab qo�yishgan.

Besh bolali deyishlariga, rostini aytsam, uncha jahlim chiqmaydi. Nega desangiz, chindan ham roppa-rosa beshta ukam bor.