Адбіць у чужынцаў кляйнотаў сваіх

Зь дзяцiнства мне не падабаецца чытаць пра шэрае навакольле. Хочацца, каб дзея твору адбывалася хаця б у нейкай экзатычнай краiне; лепей – у аддаленым часе, пажадана легендарным; а найлепей – на iншай плянэце або y выдуманым сьвеце.

Назва зборнiку (i аднаго з апавяданьняy) – гэта радок зь песьнi толкiнаyскiх гномаy у перакладзе Дзьмiтрыя Магiлеyцава й Крысьцiны Курчанковай. Названы ён так нездарма. У iм будзе нямала цытатаy, згадак i адсылак да iншых аyтараy; будуць тэксты, дзея якiх адбываецца y сусьветах, прыдуманых ня мною, але мною любiмых.

Каб падмацаваць напiсанае вышэй, адразу згадаю Харлана Элiсана. Мне вельмi падабаюцца ягоныя зборнiкi, у якiх прадмовы да апавяданьняy бываюць ня менш цiкавымi за самыя апавяданьнi. Сьледам за дзедам i я да сваiх тэкстаy напiсаy невялiкiя прадмовы. Чытаць iх – як, дарэчы, i гэты зацягнуты yступ – зусiм неабавязкова: нiчога для разуменьня твораy яны не даюць.

    Арт-хутар «Васiлiна», люты 2022 году

Усе д’яблы сюды прыбеглi зь пекла

Улетку 2019 году я браy удзел у раскопках крэyскага гарадзiшча X – XIII стагодзьдзяy.

Аднаго дня на абедзенным перапынку валянтэры, пад’еyшы, паразьляглiся на разасланым брызэньце над раскопам. Хто курыy, хто драмаy на сонцы, хто бавiy час размовамi. Я слухаy. Разам з намi быy гаваркi хлопчык, якi прыехаy з бацькамi з Гомлю. У пэyны момант ён нечакана загаварыy пра пекла i прамовiy: «У пекле ёсьць Гомель». А потым як нiчога нiякага дадаy, што там таксама ёсьць каровы й шмат камароy. І людзi – добрыя-добрыя. Асаблiвае жудасьцi дадавала тое, што прамаyлялася yсё гэта бязьвiнным танюсенькiм галаском. І гэта запомнiлася.

Вярнуyшыся празь якi тыдзень дахаты, я прыдумаy сабе творчае заданьне (бо за вандроyкамi й раскопкамi yлетку амаль нiчога не напiсаy): стварыць апавяданьне, якое пачыналася б словамi пра пекла й Гомель i yмяшчала хлопчыкаву мiталёгiю й тэму дзiцячае жорсткасьцi. Штопраyда, ня ведаy, цi атрымаецца. Атрымалася.

У тэксьце згадваецца «палiтыка дэнацыяналiзму»: рыхтуючы зборнiк, я хацеy быy яе выкрасьлiць праз адначаснае падабенства й непадабенства да так званае «дэнацыфiкацыi» y Украiне, якая распачалася праз два з паловаю гады па напiсаньнi, але па водуме вырашыy пакiнуць як ёсьць.

Усё ж фантастыка нiчога не прадказвае, як гiсторыя нiчому ня вучыць. Яны патрэбныя для iншага.

У пекле быy Гомель.

Спачатку ён не даваy веры вiдавочнаму, але неyзабаве сумневаy не засталося.

Першым пабачыy дарожны паказальнiк.