Канцэпцыя матрыярхата

Канцэпцыя матрыярхата

Андрей Тихомиров

Матрыярхат – раннi перыяд у гiсторыi першабытнаабшчыннага ладу, якi характарызуецца раyнапраyным, а затым i дамiнантным становiшчам жанчын у эканомiцы i грамадстве. Тэрмiн «матрыярхат» таксама адносiцца да ранняга грамадскага ладу першабытнаабшчыннага ладу. Усе народы зямлi прайшлi стадыю матрыярхата, надыходзячую адразу пасля эпохi першабытнага статка i археалагiчна yзыходзячую да позняга палеалiту.

Андрей Тихомиров

Канцэпцыя матрыярхата

Паняцце матрыярхата

Матрыярхат (ад лацiнскага слова mater – мацi i грэцкага слова ???? – пачатак, улада) – раннi перыяд у гiсторыi першабытнаабшчыннага ладу, якi характарызуецца раyнапраyным, а затым пераважным становiшчам жанчыны y гаспадарцы i грамадстве.

Тэрмiнам «матрыярхат» абазначаюць i грамадскi лад ранняга перыяду першабытнаабшчыннага ладу.

Усе народы зямнога шара прайшлi стадыю матрыярхата, надыходзячую непасрэдна за эпохай першабытнага статка i якая датуецца археалагiчна познiм палеалiтам.

Матрыярхат валодае велiчэзнай археалагiчнай працягласцю ад позняга палеалiту да развiтога неалiту. Палеалiт (старажытнае каменнае стагоддзе) працягваyся з узнiкнення чалавека (каля 1 мiльёна гадоy назад) прыкладна да 10 тысячагоддзя да н. Перыяд iснавання выкапнёвага чалавека, якi карыстаyся абабiтым каменем, драyлянымi i касцянымi прыладамi, займаyся паляваннем i збiральнiцтвам, навучыyся выкарыстоyваць агонь. Неалiт (новы каменны век) працягваyся з 10 да 3 тысячагоддзе да н.

э. Перыяд пераходу ад якая прысвойвае гаспадаркi (паляванне, рыбная лоyля, збiральнiцтва) да якi вырабляе (земляробства, жывёлагадоyля).

Матрыярхат характарызуецца шматбаковым развiццём прадукцыйных сiл. Гаспадарка развiваецца па лiнii палявання, рыбалоyства, матыкавага земляробства i гадоyлi хатнiх жывёл. Асновай вытворчых адносiн з'яyляецца грамадская yласнасць на сродкi вытворчасцi.

Варта адрознiваць раннi матрыярхат i развiты матрыярхат.

Першы археалагiчна адпавядае позняму палеалiту i ранняму неалiту. На гэтай прыступцы стаяла y нядаyнiм мiнулым карэннае насельнiцтва Аyстралii i некаторых раёнаy Афрыкi i Паyднёвай Амерыкi. У галiне гаспадаркi раннi матрыярхат характарызуецца збiральнiцтвам, паляваннем, прымiтыyным рыбалоyствам; пры гэтым збiральнiцтва складае жаночую галiну працы, паляванне – мужчынскую, рыбалоyствам займаюцца абодва полу.